Güncel araştırmalar, bu kanserin fallop tüplerinde başladığını ve yumurtalıklara, kadının yumurtalarını üreten ikiz organlara yani kadınlık hormonları östrojen ve progesteronun ana kaynağına taşındığını gösteriyor. Genellikle sinsi ilerleyen ve belirtileri geç evrede ortaya çıktığı için geç fark edilen geç evrede fark edilebilen Yumurtalık kanseri tedavileri son yıllarda daha etkili hale geldi ve en iyi sonuçlar hastalık erken tespit edildiğinde görüldü.
Yumurtalık kanserinin belirtileri
Erken yumurtalık kanseri nadiren semptomlara sahiptir. Hastalık ilerledikçe bazı semptomlar ortaya çıkabilir. Bunlar:
- Karında şişkinlik veya baskı
- Karın veya pelviste ağrı
- Yemek sırasında çok çabuk tok hissetmek
- Daha sık idrara çıkma
Bu semptomlara kanser olmayan birçok durum neden olabilir. Bu belirtiler birkaç haftadan uzun sürerse mutlaka hekiminize başvurun.
Yumurtalık kanseri risk faktörleri
Aile geçmişi
Yakın bir akrabada yumurtalık, meme veya kolon kanseri varsa, bir kadının yumurtalık kanseri yaşama olasılığı daha yüksektir. Araştırmacılar, kalıtsal genetik değişikliklerin yumurtalık kanserlerinin %10’unu oluşturduğuna inanıyor. Bu, meme kanseriyle bağlantılı BRCA1 ve BRCA2 gen mutasyonlarını içerir. Ailesinde kanser geçmişi olan kadınların hekimleriyle bunu paylaşmaları ve korunmak için takiplerini düzenli olarak yaptırmaları gerekir.
Yaş
Yumurtalık kanseri için en güçlü risk faktörü yaştır. Bir kadın menopoza girdikten sonra yumurtalık kanseri ile karşılaşma olasılığı daha yüksektir. Bunun en önemli nedenlerinden biri menopoz sonrası hormon tedavisi kullanımının riski artırabilme ihtimalidir. Yapılan araştırmalara göre 5-10 yıl gibi uzun bir süre menopoz sonrası hormon tedavisi gören kadınlarda daha çok yumurtalık kanserine rastlanmıştır.
Obezite
Obez kadınların yumurtalık kanserine yakalanma riski diğer kadınlara göre daha yüksektir. Ve yumurtalık kanseri için ölüm oranları, obez olmayan kadınlara kıyasla obez kadınlar için de daha yüksektir.
Yumurtalık kanseri riskini düşürücü faktörler
Risk Düşürücü: Gebelik
Biyolojik olarak doğum yapmış kadınların yumurtalık kanserine yakalanma olasılığı, hiç doğum yapmamış kadınlara göre daha düşüktür. Risk her hamilelikle azalmaktadır ve emzirme ek koruma sağlayabilir.
Risk Azaltıcı: ‘Hap’
Yumurtalık kanseri, doğum kontrol hapı kullanan kadınlarda da daha az yaygındır. Hapı en az beş yıldır kullanan kadınlar, hapı hiç kullanmayan kadınların yaklaşık yarısı kadar risk taşır. Hamilelik gibi doğum kontrol hapları da yumurtlamayı önler. Bazı araştırmacılar, daha seyrek yumurtlamanın yumurtalık kanserine karşı koruyabileceğini düşünüyor.
Risk Düşürücü: Tüp Ligasyonu
Resmi olarak tüp ligasyonu olarak bilinen tüplerinizi bağlamak, yumurtalık kanserine karşı bir miktar koruma sağlayabilir. Aynı şey rahmin alınmasında da (histerektomi) geçerlidir.
Risk Düşürücü: Yumurtalıkların Alınması
Yumurtalık kanseri için yüksek risk oluşturan genetik mutasyonları olan kadınlar için yumurtalıkların alınması bir seçenektir. Bu, histerektomi geçiren 40 yaş üstü kadınlarda da düşünülebilir.
Risk Düşürücü: Az Yağlı Diyet
Yumurtalık kanserini önlemek için kesin bir diyet olmasa da yediklerinizin fark yaratabileceğine dair kanıtlar var. Yakın zamanda yapılan bir çalışmada, en az dört yıl boyunca az yağlı bir diyet uygulayan kadınların yumurtalık kanseri geliştirme olasılığı daha düşüktü. Bazı araştırmacılar, kanserin çok fazla sebze yiyen kadınlarda daha az yaygın olduğunu, ancak daha fazla çalışmaya ihtiyaç olduğunu bildirdi.
Yumurtalık kanseri tarama testleri
Bir kadının semptomu yoksa yumurtalık kanserini test etmenin kolay veya güvenilir bir yolu yoktur. Ortalama risk altındaki kadınlarda kullanıldığında hayat kurtaran hiçbir test gösterilmemiştir. Yumurtalık kanseri olabilecek herhangi bir semptomunuz varsa, doktorunuz nedeni bulmaya yardımcı olmak için rektovajinal pelvik muayene, transvajinal ultrason veya CA-125 kan testi önerebilir.
Yumurtalık kanseri teşhisi
Ultrason veya BT taramaları gibi görüntüleme testleri, yumurtalık kitlesinin ortaya çıkmasına yardımcı olabilir. Ancak bu taramalar anormalliğin kanser olup olmadığını belirleyemez. Kanserden şüpheleniliyorsa, bir sonraki adım genellikle şüpheli dokuları çıkarmak için yapılan ameliyattır. Ameliyatta alınan parça daha detaylı incelenmek üzere patalojiye gönderilir.
Yumurtalık kanserinin aşamaları
Yumurtalık kanseri için yapılan ameliyat, aşağıdaki aşamalarla tanımlanan kanserin ne kadar yayıldığını belirlemeye de yardımcı olur:
- Evre I: Yumurtalıklardan biri veya her ikisi ile sınırlı
- Evre II: Rahim veya diğer yakın organlara yayılım vardır.
- Evre III: Lenf düğümlerine veya karın zarına yayılım vardır.
- Evre IV: Akciğerler veya karaciğer gibi uzak organlara yayılım vardır.
Yumurtalık kanseri türleri
Yumurtalık kanserlerinin büyük çoğunluğu epitelyal yumurtalık karsinomlarıdır. Bunlar yumurtalık yüzeyindeki hücrelerden oluşan kötü huylu tümörlerdir. Bazı epitel tümörleri açıkça kanserli değildir. Bunlar düşük malign potansiyelli tümörler olarak bilinir. Bu kanser türünün tümörleri daha yavaş büyür ve diğer yumurtalık kanseri türlerinden daha az tehlikelidir.
Yumurtalık kanseri cerrahisi
Ameliyat yumurtalık kanserini teşhis etmek ve evresini belirlemek için kullanılır, ancak aynı zamanda tedavinin ilk aşamasıdır. Amaç, kanseri olabildiğince fazla uzaklaştırmaktır. Bu, I. evrede tek bir yumurtalık ve yakın dokuyu içerebilir. Daha ileri aşamalarda, rahim ve çevresindeki dokularla birlikte her iki yumurtalığın da alınması gerekebilir.
Kemoterapi
Yumurtalık kanserinin tüm evrelerinde genellikle ameliyat sonrası kemoterapi verilir. Tedavinin bu aşaması, vücutta kalan kanserleri hücreleri hedef alarak yok etmek için planlanır.
Tedaviden Sonra: Erken Menopoz
Kadınlar her iki yumurtalıkları da alındığında artık kendi östrojenlerini üretemezler. Bu, hasta ne kadar genç olursa olsun menopozu tetikler. Hormon seviyelerindeki düşüş, osteoporoz dahil bazı tıbbi durumlar için riski artırabilir. Kadınların yumurtalık kanseri tedavisi gördükten sonra düzenli takip edilmeleri bu açıdan çok önemlidir.
