Yeni annelerin bitmeyen endişelerinden biri de bebeğine zarar vermeden banyo yaptırmaktır. Aslında bebeğinizle bağ kurduğunuz çok güzel bir zaman olan banyo saati, deneyim sahibi olana kadar anneler için korku dolu dakikalara dönüşebilir. Hele bir de sizden çok bebeğinize zarar vereceğinizden korkan anneanne babaanne gibi aile büyükleri varsa…
Bebeğinizi zarar vermeden nasıl yıkarım korkusunu yenmek için bebek banyosu zamanlaması, sıklığı, güvenliği ve daha birçok konuda ebeveynlerin sıkça sorduğu soruları sizler için yanıtladık. Hazırlayın kağıt kalemi bebek banyosunun üstadı olmanın tam zamanı.
Yenidoğanı ilk ne zaman yıkanır?
Bebeğinizin ilk banyosu geçmişte göbek bağı düştükten sonra yaptırılır denilse de günümüzde yenidoğan bebekler doğumdan bir veya iki saat sonra yıkanıyor.
Ancak hemen notumuzu düşelim. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), bebeğin ilk banyosunu doğumdan 24 saat sonraya ertelemeyi, kültürel nedenlerle tam bir gün mümkün değilse en az 6 saat beklemeyi öneriyor.
Bebeğinizin ilk banyosunu neden doğumdan hemen sonra yaptırmamalısınız?
Bebeğinizin ilk banyosunu doğumundan hemen sonra yaptırmamanız için geçerli nedenler:
• Vücut ısısı ve kan şekeri: Hemen banyo yaptırılan bebeklerin üşüme ve hipotermi geliştirme olasılığı daha yüksek olabilir. Erken bir banyonun ufak stresi bile bazı bebeklerde kan şekerinin düşmesine (hipoglisemi) neden olabilir.
• Bağ kurma ve emzirme: Bebeği çok erken banyo yaptırmak ten teması, anne-çocuk bağı ve erken emzirme başarısını sekteye uğratabilir. Bir çalışma, bebeğin ilk banyosunda 12 saat gecikme uygulanmasının ardından, ilk birkaç saat içinde yıkananlara kıyasla hastane emzirme başarısında %166’lık bir artış olduğunu göstermiştir.
• Kuru cilt: Doğumdan önce bebeğin cildini kaplayan mumsu beyaz bir madde olan verniks, doğal bir nemlendirici görevi görür ve anti-bakteriyel özelliklere sahiptir. Amerikan Pediatri Akademisi (AAP), hassas ciltlerinin kurumasını önlemek için verniksi bir süre yenidoğanların cildinde bırakmanın en iyisi olduğunu öneriyor. Bu, özellikle erken doğanlar için önemlidir çünkü ciltleri yaralanmaya oldukça yatkındır.
Bebekler eve geldikten sonra ne sıklıkla banyo yaptırmalı?
• Yenidoğanların her gün banyo yapmasına gerek yoktur. Nadiren terlerler veya sık sık tam bir banyoya ihtiyaç duyacak kadar kirlenirler.
• Bebeğinizin ilk yılında haftada üç banyo yeterli olabilir. Daha sık banyo yaptırmak bebeğinizin cildini kurutabilir.
• Bebeğim göbek bağı düşmeden önce banyo yaptırabilir mi?
• Yenidoğan bebeğinize göbek bağı düşene kadar sünger banyosu yaptırın, Genellikle bir veya iki haftalıkken göbek bağı düşer. Bu süreçte göbek bağı düşmezse mutlaka çocuk doktorunuza danışın.
Bebeğe sünger banyosu nasıl yaptırılır?
Sünger banyosu normal banyo gibidir; tek farkı bebeğinizi suya sokmamanızdır.
Bebek süngeri banyosunda güvenlik ipuçları:
• Başlamadan önce malzemeleri hazırlayın. Bir leğen su, sabunsuz suyla durulanmış nemli bir bez, kuru bir havlu ve ihtiyacınız olabilecek diğer şeyleri elinizin altında bulundurun.
• Bebeğinizi ikiniz için de rahat olan düz bir yüzeye yatırın. Alt değiştirme masası, yatak, zemin veya lavabonun yanındaki tezgah yeterli olacaktır. Sert yüzeyleri bir battaniye veya yumuşak bir havluyla kaplayın. Bebeğiniz zeminden yüksek bir yüzeydeyse, düşmeleri önlemek için her zaman bir emniyet kemeri kullanın veya bir elinizi üzerinde tutun.
• Önce bebeğinizin yüzünü yıkamaya başlayın. Nemli bezi yüzünü yıkamak için kullanın, gözlerine veya ağzına su kaçırmamaya dikkat edin. Sonra, vücudunun geri kalanını ve son olarak bez bölgesini yıkamadan önce bezi su dolu leğene batırın.
• Bebeğinizi sıcak tutun. Sünger banyosu sırasında bebeğinizi kuru bir havluya sarın ve yalnızca aktif olarak yıkadığınız vücut kısımlarını açın. Özellikle koltuk altlarındaki, kulakların arkasındaki, boyun çevresindeki ve özellikle kız bebeklerde genital bölgedeki kırışıklıklara dikkat edin.
Yenidoğan bebeğimin ne sıklıkla banyo yapması gerekir?
Yeni doğan bebeğinize her gün banyo yaptırmanıza gerek yok. Bebeğiniz daha hareketli hale gelene kadar haftada üç kez yeterli olabilir. Bebeğinizi çok fazla yıkamak bebeğinizin cildini kurutabilir.
Bez değiştirme ve ağız bezlerini hızlı ve titiz bir şekilde kullanıyorsanız, dikkat edilmesi gereken bölgeleri zaten temizliyorsunuz demektir. Banyolar arasında, uyluklar, kasıklar, koltuk altları ve çene dahil olmak üzere bebeğinizin cildinin kıvrımlarını da kontrol edebilirsiniz. Gerekirse, bu bölgeleri ıslak bir bezle temizleyin.
Bebeğim ne zaman normal banyoya hazır olur?
Göbek bölgesi iyileştikten sonra bebeğinizi doğrudan suya koymayı deneyebilirsiniz. İlk banyoları mümkün olduğunca nazik ve kısa olmalıdır. Biraz itiraz edebilirler. (Bu olursa bir veya iki hafta sünger banyosuna geri dönün, sonra tekrar banyo yapmayı deneyin). Bebekler genellikle hazır olduklarında bunu açıkça belirtirler.
Bebeğimi sabah mı yoksa akşam mı yıkamalıyım?
Bu size kalmış. Acele etmediğiniz veya rahatsız edilme ihtimalinizin olmadığı bir zamanı seçin. Bazı ebeveynler bebekleri uyanıkken sabah banyolarını tercih eder. Diğerleri bebek banyolarını sakinleştirici bir uyku vakti ritüelinin parçası haline getirmeyi tercih eder. Bebeğinizi besledikten sonra yıkıyorsanız, önce bebeğinizin karnının biraz yatışmasını beklemeyi düşünün.
Bebek banyosu için ihtiyacınız olan malzemeler
• Sıcak su
• Bebek şampuanı
• Tarak ve saç fırçası
• Kuru havlular
• Nemli bez
• Bir gömlek, sabahlık veya gecelik
• Bir bebek bezi
• Bebek battaniyesi
• Kokusuz ve alkolsüz sabun
Bebek küveti ve lavaboda banyo güvenliği ipuçları:
• Bebeğinizi yıkarken telefonunuzu kapatın veya fişini çekin. Dikkatinizin dağılma olasılığı daha düşük olur.
• İhtiyacınız olan her şeyin elinizin altında olduğundan emin olun; örneğin havlu, lif, hafif bebek temizleyicisi, krem veya merhem, temiz kıyafetler ve temiz bez.
• Güvenli bir bebek küveti kullanın.
• Banyo koltuklarını kullanmaktan kaçının. Bu koltuklar, bir çocuğun yetişkin küvetinde dik oturmasını sağlayacak desteği sağlar. Ne yazık ki, kolayca devrilebilirler. Bir çocuk banyo suyuna düşebilir ve boğulabilir.
• Dokunma denetimini kullanın. Bebeğinizin üzerinde her zaman bir eliniz olsun diye bir havlu ve diğer banyo malzemelerini erişilebilir bir yerde bulundurun. Banyo sırasında bir şey unuttuysanız veya telefona veya kapıya bakmanız gerekiyorsa, bebeğinizi yanınıza almalısınız.
• Bebeği bir an bile küvette yalnız bırakmayın. Ev içindeki çocuk boğulmalarının çoğu küvette gerçekleşir ve küvet ölümlerinin yarısından fazlası 1 yaşın altındaki çocuklarda görülür.
• Su sıcaklığını kontrol edin. Bebek küvetini bileğinizin veya dirseğinizin iç kısmına kadar ılık (sıcak değil) hissedilen yaklaşık 5 cm suyla doldurun. Bebeğinizi bir lavaboda yıkıyorsanız, çocuğunuzu durgun suya koymadan önce musluğu kapatın. Bebeğinizi asla akan suda yıkamayın ve musluğa takılı bir püskürtücü kullanmayın. Su sıcaklığı, evinizin borularından geçerken dalgalanabilir ve küçük değişiklikler bile haşlanmalara neden olabilir.
• Amerikan Pediatri Akademisi, yanıkları önlemek için musluktaki en yüksek sıcaklığın 48 dereceyi geçmemesi gerektiğini öneriyor. Birçok durumda su ısıtıcınızın ayarını bu sıcaklığın üzerine çıkmayacak şekilde ayarlayabilirsiniz. Çok sıcak musluk suyu, hastaneye gitmeyi veya hatta ameliyat olmayı gerektirecek kadar ciddi yanıklara neden olabilir. Aslında, sıcak su haşlanmaları bebekler ve küçük çocuklar arasında yanıkların en büyük nedenidir.
• Bebeğinizi sıcak tutun. Bebeğinizin üşümemesi için odayı sıcak tutun. Bebeğinizi soyduktan sonra, üşümemesi için hemen suya koyun. Başını desteklemek için bir elinizi, önce ayakları olmak üzere diğer elinizle onu yönlendirin. Onlarla cesaretlendirici bir şekilde konuşun ve küvete girene kadar vücudunun geri kalanını nazikçe indirin. Güvenlik için vücudunun ve yüzünün çoğu su seviyesinin oldukça üzerinde olmalıdır, bu nedenle onları sıcak tutmak için vücutlarına sık sık ılık su dökmeniz gerekecektir.
• Sabunu az miktarda kullanın. Sabunlar bebeğinizin cildini kurutabilir. Çok kirli bölgeler için bir temizleyiciye ihtiyaç duyuluyorsa, yalnızca katkı maddesi içermeyen hafif, nötr pH’lı sabunlar kullanın. Sabunu ciltten hemen durulayın. Bebeğinizin saçını haftada iki veya üç kez hafif bir şampuan veya vücut losyonu kullanarak yıkayın.
• Bebeğinizin kafa derisinde, beşik başlığı adı verilen pullu lekeler görebilirsiniz. Bu, birçok bebekte görülen zararsız bir durumdur. Küvette şampuanlarken yumuşak kıllı bir fırçayla pulları gevşetebilirsiniz ancak sizi rahatsız etmiyorsa, olduğu gibi bırakmanız da sorun olmaz. Bebeğinizi rahatsız etme olasılığı düşüktür ve büyüdüklerinde bundan kurtulacaklardır.
• Nazikçe temizleyin. Bebeğinizin yüzünü ve saçını yıkamak için yumuşak bir bez kullanın, cildi ovalamamaya veya çekmemeye dikkat edin. Tüm saç derisine nazikçe masaj yapın. Şampuanı başından durularken, elinizi alnının üzerinden geçirin, böylece köpükler gözlerine değil, yanlara doğru aksın. Eğer biraz köpük gözlerine kaçarsa, ıslak bezi kullanarak onları sade, ılık suyla silin. Vücudunun geri kalanını yukarıdan aşağıya doğru yıkayın.
• Küvette eğlenin. Bebeğiniz banyo yapmaktan hoşlanıyorsa, ona suda sıçraması ve oynaması için biraz daha fazla zaman verin. Çocuğunuz banyoda ne kadar çok eğlenirse, sudan o kadar az korkar. Banyo yapmak çok rahatlatıcı ve yatıştırıcı bir deneyim olmalıdır, bu yüzden mutsuz olmadıkça acele etmeyin.
• Küçük bebekler banyo oyuncaklarına gerçekten ihtiyaç duymazlar, çünkü sadece suda olmak bile genellikle yeterince heyecan vericidir. Ancak bebek küvete girebilecek kadar büyüdüğünde oyuncaklar anahtar haline gelir. Kaplar, yüzen oyuncaklar, hatta su geçirmez kitaplar bebeğinizi temizlerken harika dikkat dağıtıcılar olur.
• Banyo zamanı bittiğinde, hala ıslakken sıcak kalmalarına yardımcı olmak için bebeğinizin başını ve vücudunu hemen bir havluyla sarın. Herhangi bir yaştaki bir bebeği yıkamak ıslak bir iştir, bu nedenle kendinizi kuru tutmak için havlu kumaştan bir önlük giymek veya omzunuza bir havlu asmak isteyebilirsiniz. Bebeği nazikçe kurulayın ve kuru cilt veya egzamayı önlemeye yardımcı olmak için banyodan hemen sonra az miktarda kokusuz, hipoalerjenik nemlendirici losyon uygulayın.
Bebeğinizi nasıl yıkarsınız?
• Bebeğinizi soymadan önce, göz kapaklarını (iç gözden dış göze doğru) pamuk veya ılık suya batırılmış yumuşak bir bezle silin. Fazla suyu sıkın. Her silme işleminde yeni bir pamuk parçası veya bezin temiz bir kısmını kullanın. Sonra tüm yüzü yıkayın. Bebeğinizin kulaklarına veya burnuna hiçbir şey sokmamaya dikkat edin.
• Bebeğinizi soyun, en son bezini çıkarın.
• Bebeğinizin başını suyla ıslatın. Yıkama bezine yumuşak sabun veya şampuan koyun. Yıkama bezini başının üzerinden önden arkaya doğru nazikçe ovalayın. Sabunu gözlerine sokmayın. Başını temiz suyla durulayın ve havluyla nazikçe kurulayın.
• Bebeğiniz ped üzerinde veya leğende yatarken, kolunuzla altına uzanarak sırtını ve başını kaldırın.
• Yıkama bezine veya ellerinize sabunlu bir köpük yapın. Boyundan başlayın ve bebeğinizin tüm vücudunu köpürtün. Parmak aralarını, ayak parmaklarını ve cilt kıvrımlarını temizlediğinizden emin olun.
• Bez bölgesini temizlemek için sabunlu bez veya ellerinizi kullanın. Önden başlayıp kalçalara doğru geri dönün.
• Bebeğiniz sünnetli değilse penisi temizlemek için sünneti geri çekmeyin.
• Bebeğinizin üzerindeki sabunu temiz ve ıslak bir bezle durulayın.
• Bebeğinizi yıkarken konuşmaya devam ederseniz, rahatlamasına yardımcı olacaktır. Sesinizi ne kadar çok duyarlarsa, sizi dinlemeye o kadar alışacak ve ne dediğinizi anlamaya başlayacaktır.
Banyodan Sonra
• Bebeğinizin başını ve boynunu destekleyerek, bebeğinizi küvetten çıkarın ve ardından temiz, kuru, yumuşak bir havlunun üzerine sırt üstü yatırın. Mümkünse, bebeğinizi yere yatırın ki düşmesin. Bebeğinizin altını masa gibi yükseltilmiş bir yüzeyde değiştiriyorsanız, her zaman bir eliniz bebeğinizin üzerinde olsun.
• Bebeğinizi temiz bir havluyla kurulayın. Özellikle cildindeki kırışıklıklara dikkat edin.Bebeğinize masaj yapmak istiyorsanız, banyodan sonra iyi bir zaman olabilir. Masaj bebeğinizin rahatlamasına ve uyumasına yardımcı olabilir. İsterseniz losyon kullanın. Bebeğinizin yüzüne losyon sürmeyin.
• Bebeğinizin cildi kuru ise, cildine parfümsüz bir krem veya merhem sürün.
• Bebeğinizde pişik varsa, bez bölgesine çinko macunu gibi kalın bir bariyer kremi uygulayın.
• Bebeğinizin saçını fırçalayın ve tarayın.
• Tırnaklarını ve ayak tırnaklarını temizleyin. Gerektiğinde tırnakları bebek makası veya tırnak makası ile dikkatlice kesin. Bunu, beyaz tırnak çizgisinin üstünde kısa, küçük klipler yaparak yapın. Bu, tırnağı çok yakından kesmenizi önlemeye yardımcı olacaktır. Veya tırnakları bir tırnak törpüsü ile törpüleyebilirsiniz. Bebeğinizin tırnaklarını kısa tutun, böylece yüzünü çizmesinler.
Saç derisi bakımı
Bebeğinizin saç derisi kuru veya pullu görünebilir. Buna beşik başlığı denir. Beşik başlığına yardımcı olabilecek şeyler şunlardır:
• Şampuandan sonra saçlarına az miktarda bebe yağı sürün. Ertesi güne kadar bekletin.
• Ertesi gün bebeğinizin saçını ve saç derisini fırçalayarak eski deriyi temizleyin, ardından bebeğinizin saçını şampuanlayın.
• Fırça ve tarağı sabunlu suyla yıkadıktan sonra durulayıp kurulayın.
Herhangi bir sorunuz varsa lütfen sağlık uzmanınıza danışın.
Kaynaklar
