Bir canlının kakasını ve idrarını dört gözle bekleyeceğiniz söylense ‘Yok artık, iğrenç!’ der geçersiniz. Ama annelerin hele de kabızlık çeken bebekleri olan annelerin dört gözle beklediği şeylerden biri de kakalarını yapmalarıdır. Abartmamak lazım derseniz durumu kısaca özetleyelim. Bir bebeğin gelişimini özellikle ilk altı ay hiç hoşunuza gitmese de çişi ya da kakası anlatır desek… Düşünün, bebeğinizin ilk kontrolünde sütüm yetiyor mu kaygısıyla hekiminize sorduğunuzda aldığınız yanıt hemen hemen aynıdır. ‘Günde 3-4 kez bezi değiştirmeniz gerekecek kadar ıslanıyorsa, bebeğiniz için sütünüz yeterlidir ve yeterince besleniyordur.’ Evet, gerçekten… dediğinizi duyar gibiyiz. Peki neden önemli bu kadar bu çiş ve kaka. Çünkü gelişimi hakkındaki tüm ipuçları bunlara saklı. Hemen anlatalım…
Bebeğinizin idrarı ve kakası neler anlatır?
Bebekler normalde idrarlarını anne karında iken yaparlarken kakalarını ise doğduktan sonra yaparlar. Bu nedenle idrar ve kaka yapma, anne karnından itibaren izlenerek bebeğin sağlığı hakkında oldukça fazla bilgi verir. Anne karnındaki sıvının azaldığı durumlarda bebeklerin idrar yapmasını engelleyen bir durum olup olmadığı araştırılmalıdır. Amniyon sıvısı fazla olduğu durumlarda yutma ile ilgili yerlerde (yemek borusu, mide) tıkanıklık var mı bakılmalıdır.
Bebek ilk kakasını (mekonyum) genelde doğumdan sonraki ilk 24 saatte yapar. Anne karnında kakasını yapması bebeğin streste olduğunu düşündürür. Bu durumda doğum sırasında amniyon sıvısının yapısı ve vücut derisindeki görünüm bebeğin kakasını anne karnında yapıp yapmadığını gösterir. Anne karnında kakasını yapan bebeklerin bazılarında kakanın akciğerlere gitmesi sonucu doğum sonrası solunum sıkıntısı oluşabilir. Bebeklerin doğum sonrası idrar ve kaka yapmaları takip edilmelidir.
Bebeklerin idrarı çok açık renkte ve kokusuzdur.
Bebeklerin idrarı çok açık renkte ve kokusuzdur. Günde 3-4 kez altını ıslatması beklenir. Eğer bir bebek doğumunun ilk 24 saat içerisinde idrar yapmadıysa bu böbrek ve idrar yollarının takip edilmesini gerektiren bir durumdur. Ama günümüzde hamilelik sırasında yapılan incelemeler nedeni ile bu durumlar doğum öncesi çoğunlukla saptanabilir. İdrar yapımı aynı zamanda beslenmenin iyi bir göstergesidir. İdrar miktarının azalması ve koyulaşması beslenmenin yeterli olmadığının belirtisi olabilir. Bazen bebeklerin bezinde kiremit kırmızısı renk görülür ve kanlı idrardan şüphelenilir. Aslında bu durum genellikle beslenme azlığına bağlı idrarda kristallerin artmasından kaynaklanır. Tedavide bebeğin beslenmesinin artırılması ile düzelmektedir.
Bebeklerin idrarında en önemli bulgulardan biride kokudur. Normalde idrar kokusuzdur. Özellikle idrar yolu enfeksiyonları ve bazı doğuştan gelen hastalıklarda idrarda terli ayak, pastırma ve fare kokusu gibi bir koku olabilir. Böyle durumda inceleme ile tanı konulabilir.
Bebekler ilk kakasını (mekonyum) genellikle ilk 24 saat içinde yaparlar. İlk kaka genellikle siyah renklidir. Kaka yapmanın geciktiği durumlarda öncelikle iyi beslenip beslenmediği ve popoda tıkanıklığı olup olmadığı kontrol edilir. Özellikle tiroid bezi iyi çalışmayan bebeklerde ilk kaka gecikebilir.
Beslenme arttıkça bebeğin kaka rengi altın sarısına döner. Bebeğin kaka rengi beslenme sıklığı ve çeşitliliğine göre sarıdan yeşile kadar değişen renklerde olabilir. Aynı yaştaki bebeklerin kakaları değişik renk ve şekillerde olur.
Yeşil renkli kaka
Annelerin en sık endişelendiği durum yeşil renkli kakadır. Bebeğim üşüttü diye düşünseler de aslında kakaya yeşil rengini veren safradır. Barsak hızının arttığı durumlarda safralı dışkı değişime uğramadan dışarı atılır. Bu normal değerlendirilir. Bebeğinize sindiremeyeceği besinler verirseniz kakada şekilli olarak sindirilmeden çıkabilir.
Siyah renkli kaka
Bebeklerde ilk dışkılama dışında siyah dışkı demir kullanan bebeklerde görülür. Ayrıca siyah dışkı özellikle mide ve ince barsak kanamalarında da karşınıza çıkabilir.
Kakada kan ve beyaz renkli kaka
Kakada kan görülmesi ve beyaz renkli olması her zaman hastalığa işaret eder. Beyaz dışkı safranın bağırsağa akmadığı durumlarda görülür. Dışkıya yeşil rengi safra verir. Bu durumda karaciğer ve safra yolları kontrol edilmelidir.
Kanlı dışkılama da önemli hastalıkların habercisi olabilir. Popoda basit bir çatlak olabileceği gibi, ishale, bağırsak düğümlenmesine, hemoroid ve alerjik kolite bağlı olabilir. Kan kaka ile karışık olmayıp kakanın üstünde taze kan şeklinde ise çatlak veya hemoroide bağlı olma olasılığı yüksektir. Barsak düğümlenmesinde çilek jölesi renginde ve kıvamında kaka görülebilir.
